“Long covid is lichamelijk en ‘zit niet tussen de oren’, toont onderzoek aan”..
.. kopte de Volkskrant donderdag 04-01 n.a.v. publicatie door een onderzoeksgroep van het Amsterdam UMC in www.nature.com afgelopen donderdag.
Een reactie van Jan-Willem Dijkstra gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van post COVID klachten, tevens auteur van de landelijke “NHG/FMS richtlijn 2022” en het “VSG Nazorg Advies: Herstel fysieke fitheid” 11-2022, lid van het Federatie Medisch Specialisten netwerk Post COVID klachten en lid van het Platform post COVID klachten geïnitieerd door C-Support. Zie verderop de link.
De oorzaak ligt in de spiercel waar de spiercel fabriekjes “mitochondriën” de dienst uit maken. Dit leidt tot post exertionele malaise, ook wel PEM genoemd.
Nu weten we nog niet precies alles van de mechanismen die dit veroorzaakt maar parallellen in mitochondriële disfunctie worden ook gezien na andere infecties en aandoeningen; het chronisch vermoeidheidsyndroom is daar mogelijk een resultante van.
Dan DE oplossing, want uiteindelijk draait het daar om in de geneeskunde; die is er nog niet; maar wat is nu de rol van bewegen??
In hetzelfde artikel wordt nogal ongenuanceerd aangegeven dat bewegen “averechts” zou werken.
Het is in de sportgeneeskunde/medisch specialistische beweegzorg sinds enige tijd bekend dat medium- en hoge intensiteit duurbelasting bij PEM averechts werken. De mitochondriën worden dan overbelast, leidend tot extreme verzuring.
Echter; er zijn ook trainingen en beweeginterventies, mits goed gedoseerd, die mogelijk WEL bij kunnen dragen aan gefaseerd herstel bij PEM na COVID. Welke zijn dat?
In medisch technische taal: inspanningen binnen en onder de 1e (verzurings) drempel en ook dan nog alleen onder de juiste tijds dosering EN onder monitoring van een aantal parameters waaronder hartfrequentie(pacing genoemd). Indien de juiste intensiteit van inspanning wordt aangehouden worden de spieren gestimuleerd meer mitochondriën aan te maken en ze efficiënter (zuurstof opname uit de bloedbaan) te laten werken. Ook de doorbloeding van de spier via microbloedvaatjes(capillairen) zal worden gestimuleerd. Deze stimulatie leidt ertoe dat u ook bij PEM klachten uw fitheid nog steeds positief kunt beïnvloeden, zij het in beperktere mate. Het zal namelijk zeker wel minder snel gaan in vergelijking met Post COVID patiënten die deze PEM klachten niet hebben. Het is overigens ook goed aan te geven dat PEM niet zomaar moeheid is maar vermoeidheid die exceptioneel lang en intens aanhoudt na inspanning(denk lamlendige alles overheersende vermoeidheid die dagen tot soms wel enkele weken aan kan houden).
Met inspanningsdiagnostiek (CPET), een specifieke competentie van de sportarts-medisch specialist, is zowel, hart-,long- en spiercelfunctie goed in kaart te bregen. Tevens geeft zo’n inspanningsonderzoek informatie over uw conditionele systeem inclusief de maximale zuurstofopnamecapaciteit en drempelwaarden. CPET-diagnostiek kan dus een bijdrage leveren omtrent de vraag waar de beperking zit bij het individu; dit kan bij post COVID klachten per individu variëren. E.e.a. is door de (in onze beroepsgroep) in post COVID gespecialiseerde sportartsen goed in kaart te brengen. Sport- en Beweegkliniek heeft zo’n poli Post COVID klachten. De sportarts kan na evaluatie van de CPET u, in samenwerking met ergotherapeut en fysiotherapeut, herstelzorg aanbieden= netwerkzorg.
Ook is er een grote groep post COVID patiënten die te maken hebben met het goed behandelbare disfunctionele ademen en/of autonome disregulatie(POTS). Ook hier kan CPET-diagnostiek behulpzaam zijn als diagnostisch instrument t.b.v. instellen van de juiste begeleiding en behandeling.
Voor patiënten en verwijzers zie hieronder de link naar het Sportgeneeskunde Nederland “Post COVID-19 Nazorg advies- herstel fysieke fitheid”;
https://lnkd.in/eJYnsmHj