Inleiding

In het kniegewricht bevindt zich zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde een kraakbeenschijfje dat een meniscus wordt genoemd. De meniscus zorgt er in het kniegewricht voor dat de vorm het bovenbeen en het onderbeen goed op elkaar passen. Daarnaast zorgt de meniscus voor (extra) schokdemping.

https://www.sportzorg.nl/sportblessures/knieblessures/gescheurde-meniscus-en-ander-meniscusletsel

Een scheurtje in de meniscus ontstaat bij atletiek vaak geleidelijk door de zware belasting van de knie bij bepaalde vormen van kracht- en sprongkrachttraining. Denk hierbij bijvoorbeeld aan diep kniebuigen en ‘kikkersprongen’. Er is dan sprake van een overbelastingsblessure. Mogelijke verschijnselen van deze blessure zijn:

  • de knie niet meer kunnen bewegen (‘op slot zitten’). Hierbij is (hevige) pijn aanwezig.
  • het gevoel van ‘door de knie te zakken’.
  • pijn ter plaatse en bij drukken op de gewrichtsspleet.
  • lokale zwelling aan de buitenzijde van de knie ter hoogte van de gewrichtsspleet. Dit is het geval als er een ‘meniscuscyste’ ontstaan is.
  • vochtontwikkeling in de knie tijdens of na het sporten. Door dit vocht in de knie wordt het buigen en strekken van de knie beperkt en pijnlijk. Uiteindelijk kunnen de bovenbeenspieren hier dunner en zwakker door worden.

Bij een verdraaiing van de knie kan er ook plotseling een scheur in de meniscus ontstaan. Hierbij kan acuut heftige pijn en vochtvorming in de knie optreden en kan de knie ‘op slot schieten’, waardoor de knie niet meer bewogen kan worden.

Hoe kunnen deze knieklachten voorkomen worden?

Om deze knieblessure te voorkomen, is het raadzaam om onderstaande preventietips na te leven bij het sporten.

Warming-up

Zorg voor een goede doorbloeding door 5 tot 10 minuten rustig in te lopen.

Goede trainingsopbouw

Zorg voor een goede trainingsopbouw. Voer de intensiteit en de omvang van de trainingen geleidelijk op om overbelasting te voorkomen. Voer weinig of geen oefeningen uit waarbij de knie heel zwaar wordt belast. Maak dus weinig of geen diepe kniebuigingen en kikkersprongen.

Spierversterkende oefeningen

Het uitvoeren van spierversterkende oefeningen helpt in het algemeen om blessures zoveel mogelijk te voorkomen. Bij deze knieblessure zijn vooral versterkende oefeningen voor de bovenbeenspieren belangrijk. Hiernaast staat een spierversterkende oefening voor het bovenbeen getekend. Uitvoeringswijze: sta op één been, buig langzaam in de knie en strek vervolgens langzaam. Let erop dat de knie recht boven de voet blijft.

Goede techniek

Bij vermoeidheid verslechtert uw coördinatie en vermindert uw spierkracht. De kans op verstappen en verdraaien wordt daardoor groter. Zorg daarom voor een goede conditie en voer aanvullende oefeningen uit om de coördinatie en de kracht te verbeteren. Verdraaiing van de knie kan ook optreden bij de werpnummers. Dit treedt eerder op als de techniek niet goed is of de ondergrond/de werpschoenen te stroef zijn.

Sportschoenen

Het is van belang dat de schoenen de schokken van de landing voldoende opvangen, want anders krijgt de meniscus meer schokbelasting te verduren. Daarnaast is het profiel en de stroefheid van de zool in relatie tot de ondergrond van belang om ‘verdraaien’ van de knie te voorkomen.

Ondergrond

Op een zachte ondergrond krijgt de meniscus minder schokken op te vangen. Daarentegen is een zachte ondergrond vaak oneffen, waarbij het risico op ‘verdraaien’ van de knie groter is.

Cooling-down

Voer altijd een goede cooling-down uit zodat de afvalstoffen van de training goed afgevoerd worden en u de volgende training weer fit kunt beginnen.

Lichaamsgewicht

Atleten met een hoog lichaamsgewicht belasten hun kniegewricht extra en lopen een grotere kans op beschadiging van de meniscus. Bij een (te) hoog lichaamsvetpercentage kunt u door de overtollige kilo’s af te vallen de kans op beschadiging van de meniscus verkleinen.

Wat kunt u doen als deze knieklachten (toch) zijn ontstaan?

In het algemeen geldt dat als er vocht in de knie zit, het goed is om de knie te koelen. Dit kan door er een coldpack of een zak met kapotgeslagen ijsklontjes op te leggen. Zorg dan wel dat er bijvoorbeeld een theedoek tussen het ijs en de huid ligt om huidbeschadiging door bevriezing te voorkomen. Dit koelen moet zo’n 15 minuten volgehouden worden. Herhaal dit koelen zeker zo’n 3 tot 5 keer op een dag. Loop niet hard met vocht in de knie en belast de knie ook in het dagelijks leven niet te veel.

Bij een beschadiging van de meniscus die geleidelijk is ontstaan

Bij knieklachten die kunnen passen bij een geleidelijke beschadiging van de meniscus kan een (sport)arts de knie onderzoeken en beoordelen of de meniscus inderdaad stuk is. In twijfelgevallen kan bijvoorbeeld met een kijkoperatie (arthroscopie) worden vastgesteld wat er precies aan de hand is. De meniscus zal, als het maar enigszins kan, niet of slechts zeer gedeeltelijk worden verwijderd. De knie kan namelijk de schokdempende werking van de meniscus slecht missen. Als er echter (steeds weer) pijnklachten, slotverschijnselen en vochtvorming optreden, kan er besloten worden het beschadigde deel van de meniscus te verwijderen. Het is onverstandig om met slotverschijnselen of vochtvorming in de knie door te blijven sporten, want hierdoor kunnen ook andere (kraakbeen)beschadigingen in de knie ontstaan.

Bij een beschadiging van de meniscus die plotseling is ontstaan

Wanneer de blessure plotseling is ontstaan (bijvoorbeeld door een verdraaiing) mag niet op het geblesseerde been worden gelopen en gesteund. De knie moet direct worden gekoeld door een coldpack of ijs (een theedoek tussen ijs en been voorkomt huidbeschadigingen) gedurende periodes van 15 minuten, afgewisseld met periodes zonder koeling. Als er geen ijs voorhanden is, kan er gekoeld worden door de knie onder koud stromend water te houden. Koelen heeft tot 48 uur na het ongeval een positief effect op het ontstaan van de zwelling, maar bedenk wel: hoe eerder hoe beter! Laat zo snel mogelijk een drukverband aanleggen. Laat hierbij geen vette watten gebruiken. Onder vette watten wordt het namelijk warm, waardoor het effect van koeling verloren gaat. Raadpleeg na deze eerstehulpmaatregelen zo spoedig mogelijk uw huisarts of een (geregistreerd) sportarts. Deze (sport)arts kan u zonodig verwijzen naar een orthopeed die een (kijk)operatie kan uitvoeren. Neem voor meer informatie contact op met ons via het nummer 023-5258080.

Revalidatie

Revalidatie na een meniscusletsel of een meniscusoperatie is zeer belangrijk. Spierversterkende oefeningen voor de bovenbeenspieren aan de voorzijde en achterzijde zijn noodzakelijk. U kunt een oefening doen waarbij de knie zelf niet bewogen (belast) wordt, maar wel de bovenbeenspieren geoefend worden door het been (eventueel met een gewichtje om de enkel) omhoog te tillen. Voer deze oefening meerdere keren op een dag uit, bijvoorbeeld door drie series van vijftien herhalingen uit te voeren. Vaak kan al snel een alternatief trainingsprogramma (lopen in water, fietsen) uitgevoerd worden om de conditie zo goed mogelijk op peil te houden. Begeleiding bij de sporthervatting door een (sport)arts of fysiotherapeut is belangrijk. Als algemene richtlijn kan gesteld worden dat de looptraining pas hervat kan worden als de knie niet meer dik is en de spierkracht weer op peil is. Wanneer de knie in de herstelfase toch weer dik wordt, is het revalidatieprogramma waarschijnlijk te snel opgevoerd. Meld dit aan de (sport)arts of fysiotherapeut.